-

چیزی که در جنایت و مکافات مرا به وحشت می اندازد ، بی پرده بودن و عیانی ِ چهره هاست. ماسکی

بر چهره ای زده نشده و همه یا سعی نمی کنند زشتی درونی خویش را بپوشانند یا در این سعی شکست

می خورند. داستایفسکی طبقه ی متمول و فقیر را نشان می دهد و انگار با پافشاری هر فرد از هر طبقه

را به گرداب آزمایش و نمایش می کشاند. آنگاه دیگر مهم نیست که از اشراف باشد و یا از طبقه ای

فرودست. در آزمایشش می بازد و به آسانی آنچه از درونش را که هر کسی مایل به پنهان کردن است لو

می دهد. چه کاترینا که برای تثبیت شخصیتی بر بادرفته مراسم عزاداری برای شوهرش می گیرد و در

آن از خود بیخود شده افسارگریخته لب می گشاید ، چه لوژین که تمام سعی اش را در کنترل کردن خود

در تمام اوقات انجام می دهد و در همان مراسم دست به بازی بچه گانه ای زده و دستش رو می شود.


نامی که داستایفسکی برای کتاب انتخاب کرده بهترین نامی است که می شد برایش برگزید. از همان ابتدا

که شروع به خواندن کتاب کرده بودم کارخانه ی تصویرسازی ذهنم ، شهری تاریک و پر وحشت را به

تصویر می کشید. شهر داستایفسکی آلوده است و شخصیت ها انگار از لابه لای گرد و غبار وحشت زده

به سمت لحظه های آینده در حرکتند.

بارها به صفحات قبلی بر گشتم و دنبال مصداقی برای این حس گشتم. عجیب است که داستایفسکی این

جادوگر صحنه سازی های مخوف ، آنقدر قدرتمند است که نیازی به توصیف لحظه به لحظه  از شهر ندارد

و اینکار را نمی کند. او شخصیت می پروراند. و آنچنان با هر کدام بازی می کند که گویی توانایی این را

دارد که آنها را به مرز جنون بکشاند و در همان لحظه به حال خودشان رها کند. درک عمیق داستایفسکی

از موضوع وحشت شاید به روزهای زندانی شدنش باز می گردد. به لحظه ای که او و چند تن دیگر را به

پای چوبه ی دار بردند. بی لباس در هوایی وحشتناک سرد و بیست دقیقه آنها را نگاه داشتند و لحظه ی

آخر اطلاع دادند که تزار نیکلای اول آنها را عفو کرده و به محکومیت در زندان سیبری راضی شده

است. شاید اگر داستایفسکی چنین لحظات جنون آوری را تجربه نمی کرد سالها بعد نمی توانست در هر

داستانی که می نویسد چنین قدرتمندانه و عمیق موضوع انسان را به بررسی بنشیند.

هیچ چیز به اندازه ی شخصیت راسکلنیکف برای من جذاب نیست. راسکلنیکف روشنفکر است و تیزهوش .

از پس فکرهای متعدد و تحلیل های پی در پی انسان ها را در ذهنش طبقه بندی می کند. بعدها در

گفتگویی که بین  او و پاروفیری ِ سربازرس انجام می شود از زبان پاروفیری که یکی از مقاله های

راسکلنیکف را به تحلیل نشسته با گوشه ای از این احساس او آشنا می شویم.اینکه انسان ها را به دسته ی

عوام و دسته ای که برتر هستند و می اندیشند تقسیم کرده و به نظرش جنایت در مسیر رسیدن به هدفی که

برای جامعه مفید است حتی اگر جان یکی از عوام را بگیرد توجیه شدنی است.

راسکلنیکف لحظاتی از من و هم نسلهای من است. در لحظه هایی که یاغی می شود و ظلم روحش را بر

می آشوبد و لحظه هایی که فکر جنایت و تند خویی مدام در سرش پرسه می زند ، انگار تحلیلی است

عیان از من ِ نوعی در جامعه ای وحشت زده که به آلودگی عادت کرده است.